Ամառային շոգն ինքնին աղիքային վարակների սեզոնային վերելքի շրջան է, ինչը պայմանավորված է բազմաթիվ գործոններով, սկսած ստամոքսի թթվայնության անկումից, վերջացրած ճանճերի ակտիվացմամբ, հայտնում է«Հերացի» վերլուծական կենտրոնը։
Նշվում է, որ շոգ եղանակին մեծանում է սննդի միջոցով վարակի փոխանցման հավանականությունը, այստեղ առանձնապես մեծ է կրեմային արտադրատեսակների դերը (օրինակ՝ տորթեր, կրեմով լցոնված թխվածքներ, պաղպաղակ և այլն), որոնք կարող են դառնալ աղիքային վարակների տարածման հիմնական գործոններից մեկը, եթե չեն պահպանվում սանիտարահիգիենիկ պայմանները։
Աղիքային վարակների հարուցիչների զարգացմանը կրեմով արտադրանքներում նպաստող հանգամանքներն են՝
- Անբավարար սառեցում. շոգին դրանք անհրաժեշտ է պահել +2°C – +6°C պայմաններում։
- Պատրաստման հիգիենիկ խախտումներ՝ չլվացված ձեռքեր կամ գործիքներ։
- Ոչ որակյալ հումք՝ ձու, կաթնամթերք, որոնք կարող են պարունակել սալմոնելա, շիգելլա, աղիքային ցուպիկ, ստաֆիլոկոկ և այլն։
- Սահմանված պահման ժամկետի գերազանցում, ինչը հատկապես վտանգավոր է շոգ եղանակին։
- Արտադրանքի մի քանի անգամ սառեցում ու հալեցում։
Առավել վտանգավոր մանրէներն ու դրանց փոխանցման ուղիներն են՝
- Salmonella spp.՝ տարածվում է հում ձվով։
- Staphylococcus aureus՝ փոխանցվում է սնունդ պատրաստողի վարակվածության դեպքում։
- E. coli՝ փոխանցվում է կեղտոտ ձեռքերի կամ ջրի միջոցով։
- Campylobacter՝ հանդիպում է վատ մշակված կաթնամթերքի և մսի մեջ։
Վարակման նշաններն են՝ փորլուծություն, որովայնի ցավ, բարձր ջերմություն, սրտխառնոց, փսխում, թուլություն։
Շոգին աղիքային վարակներից խուսափելու համար խորհուրդ է տրվում՝
- Գնել միայն սառցախցիկում պահված կրեմային արտադրանք։
- Ստուգել արտադրության և վերջնաժամկետի ցուցումները։
- Խուսափել այս տեսակի մթերք գնել փողոցային կամ չվավերացված կետերից։
- Սառնարանում պահել դրանք մինչև օգտագործելը։
- Մերժել նման մթերք ճանապարհի վերցնելը։
Աղիքային վարակների գլխավոր բարդությունը ջրազրկումն է, որը հատկապես վտանգավոր է ինչպես երեխաների, այնպես էլ տարեցների համար։
Մեծահասակների ջրազրկման նշաններն են՝
- Բերանի չորություն
- Սակավ, մուգ մեզ
- Թուլություն, գլխապտույտ կանգնելիս
- Մարմնի ջերմության բարձրացում
- Քնկոտություն, գրգռվածություն
- Մաշկի առաձգականության կորուստ
- Ցածր ճնշում
- Սրտխփոց, արագ շնչառություն
Ռիսկային խմբերն են՝
- Տարեցներ (>65 տ.)՝ նրանց մոտ ծարավի զգացողությունը նվազած է։
- Քրոնիկ հիվանդություններ ունեցողներ՝ շաքարային դիաբետ, երիկամային խնդիրներ։
- Աղիքային վարակով հիվանդացածներ։
- Բարձր ջերմություն ունեցողներ։
- Սպորտով զբաղվողներ կամ ֆիզիկապես ծանրաբեռնված մարդիկ շոգին։
Հնարավոր բարդությունները կարող են լինել՝
- Էլեկտրոլիտային խանգարումներ
- Դիաստոլիկ ճնշման անկում և շոկի ռիսկ
- Գիտակցության և տեսողության խանգարումներ
- Սրտի կամ երիկամների անբավարարություն
Ջրազրկման կանխարգելման միջոցներն են՝
Հիդրատացում
• Օրական խմել առնվազն 6–8 բաժակ ջուր (շոգին՝ ավելի շատ)։
• Խուսափել գազավորված կամ քաղցր ըմպելիքներից։
• Օգտագործել էլեկտրոլիտային լուծույթներ՝ ջրազրկման դեպքում։
Սննդակարգ
• Ընդգրկել ջրային մթերքներ՝ ապուրներ, բանջարեղեն, մրգեր (ձմերուկ, սեխ, վարունգ)։
• Խուսափել աղի կերակուրներից։
Ինքնադիտարկում
• Վերահսկել մեզի հաճախականությունն ու գույնը։
• Տարեցներին հիշեցնել ջուր խմելու անհրաժեշտության մասին՝ անկախ ծարավից։
Բուժօգնություն
• Միջին կամ ծանր ջրազրկման դեպքում դիմել բժշկի։
• Տանը կարելի է օգտագործել աղի–շաքարային լուծույթներ։
