AM
19 June 2003 - 00:00 AMT

ՄԻ ԱՆԳԱՄ ՀԱՆԴԻՊԵՑԻՆ ՀԱՅԸ, ԹՈւՐՔԸ, ԱՄՐԻԿԱՑԻՆ Ու ՌՈՒՍԸ

Զորավարժությունները, որոնց մասնակցում է շուրջ հինգ հարյուր զինծառայող, ենթադրում է խաղաղաստեղծ գործուղության պատկերումը: Մշակվում է փոքր ստորաբաժանումների փոխգործակցություն: Սրանով է բացատրվում համեմատաբար քիչ ուժերի ներգրավումը: Զորավարժությունների նախապատրաստումը համակարգում է ՆԱՏՕ-ի Հարավային Եվրոպայում միացյալ զինված ուժերի հրամանատար ադմիրալ Գրեգորի Ջոնսոնը: Զորավարժությունները ղեկավարում են միացյալ հրամանատարության ալյանսի «Հարավ» խմբավորման ներկայացուցիչ, գնդապետ Ահմեդ Քաբակը եւ Հայաստանի պաշտպանության նախարարության լիազոր ներկայացուցիչ գնդապետ Մուրադ Իսախանյանը: Պատմության մեջ առաջին անգամ թուրք զինվորականները ենթարկվում են հայ սպայի հրամաններին:

Նախապես Երեւանում շատերն էին դժգոհություն արտահայտել, որ Հայաստանի հողը թուրք զինվորի կոշիկների տակ կոխկրտվելու է, որը նախկինում եկել էր այստեղ միայն բռնության նպատակով: Հայաստանի պաշտպանության նախարար Սերժ Սարգսյանը դեռեւս անցյալ տարվա դեկտեմբերին վերջ դրեց թուրքերի մասնկացության նպատակահարմարության մասին վեճին: Նա համերկրացիներին կոչ արեց զուսպ վերաբերվել թուրք զինվորականների հետ համագործակցությանը: Նախարարը հայտարարեց, որ հնարավոր է համարում հայ եւ թուրք զինվորականների դաշնակացային հարաբերությունները: «Պատկերացրեք, որ տարածաշրջանում հայտնվում է զինված ահաբեկչական խմբավորում, որը վտանգ է ներկայացնում եւ Եւերանի, եւ Անկարայի համար: Անձամբ ես տվյալ պարագայում պատրաստ եմ համագործակցել Թուրքիայի հետ»,- հայտարարել է նախարարը:

Ի տարբերություն թուրքերի, ադրբեջանցիները որոշեցին բոյկոտել «Համատեղ լավագույն ջանք- 2003» զորավարժությունները: Պատճառն այն է, որ դրանք անցկացվում են Հայաստանում: Իսկ ահա Մոսկվային, ընդհակառակը, այդ հանգամանքը գրավում է: Ռուսաստանը ուղարկել է հետեւակային ջոկատ եւ շտաբի սպաների մեկ խումբ: Հայաստանի պաշտպանության նախարարության արտաքին կապերի բաժնի ղեկավար, գեներալ Միքայել Մելքոնյանը հայտարարել է, որ ՆԱՏՕ-ի զինավարժություններին մասնակցելու` Մոսկվայի որոշումը շատ դեպքերում բացատարվում է հենց այն հանգամանքով, որ դրանք անցկացվում են Հայաստանի տարածքում, որը Ռուսաստանի ռազմավարական գործընկերնէ: Հիշեցնենք, որ Ռուսաստանը չէր մասնակցել անցյալ տարի Վրաստանում տեղի ունեցած նմանատիպ զորավարժություններին:

Համաշխարհային ԶԼՄ-ներում ՆԱՏՕ-ի զորավարժությունները Հայաստանում ացկացնելու փաստը մեկնաբանվում է որպես Հյուսիսատլանտյան դաշինքում Երեւանի աստիճանական ներգրավում: ՆԱՏՕ-ի խորհրդարանական վեհաժողովի զուգորդական անդամ Հայաստանն իրականում հետեւողական է դաշինքի հետ համագործակցության ամրապնդման ձգտման մեջ: Երկրի քաղաքական եւ զինվորական ղեկավարությունը հակասություն չի տեսնում այն բանում, որ Հայաստանն ակտիվորեն մասնակցում է Միացյալ անվտանգության պայմանագրին, միաժամանակ` համագործակցում Հյուսիսատլանտյան դաշինքի հետ: Չէ որ ՆԱՏՕ-ի հետ փոխհարաբերությունները զարգացնում են նաեւ ՄԱՊ-ի այլ անդամ-պետություններ, մասնավորապես` Ռուսաստանը: Միեւնույն ժամանակ, հիմքեր չկան խոսելու դաշինքի անդամների կազմում Հայաստանին ներգրավելու մասին: Չնայած վերջերս «Ասոշիեյթիդ փրեսս» գործակալությունը Հայաստանը ներգրավել էր ՆԱՏՕ մուտք գործել ցանկացող պետությունների ցուցակում: Երեւանը չի պատրաստվում հարեւան երկրների օրինակին հետեւել, որոնք առանց թաքցնելու հայտարարում են դաշինքի լիիրավ անդամ դառնալու իրենց ցանկության մասին: Երեւանը հավատարիմ է մնում ամրագրված կոմպլեմենտար քաղաքականությանը, որը թույլ է տալիս զարգացնել համագործակցությունը թե ՆԱՏՕ-ի, եւ թե Ռուսաստանի հետ: