Փետրվարի երկրորդ շաբաթվա ընթացքում Հայ առաքելական եկեղեցին նշում է <b>Սբ. Վարդանի</b> եւ նրա 1036 նահատակների օրը: Այդ օրը ՀԱԵ բոլոր եկեղեցիներում մատուցվում է պատարագ ի հիշատակ Սբ. Վարդանի եւ նրա 1036 զինվորների:
451թ. մայիսի 26-ին տեղի ունեցավ Ավարայրի ճակատամարտը: Ըստ Եղիշեի, «եկեղեցին յուրաքանչյուրի հոգում էր եւ ինքն էր այդ եկեղեցու սպասավորը»: Հանուն հայրենիքի, եկեղեցու եւ քրիստոնյա կրոնի հերոսների մահով ընկան սպարապետ Վարդան Մամիկոնյանն ու նրա 1036 զինակիցները: Իրենց մահով նրանք ապացուցեցին հայ ժողովրդի ապրելու կամքըն ու գոյության իրավունքը: Ավարայրի ճակատամարտը ցույց տվեց, որ ոչինչ չի ստիպի հայերին ուրանալ իրենց հավատը:
Հայաստանում քրիստոնեության ընդունումից ի վեր եկեղեցին նվիրվեց հայրենիքի պաշտպանության գործին: Դրա վառ օրինակն է Ավարայրի ճակատամարտը: Հայկական եկեղեցին, կաթողիկոս Հովսեփի ու քահանա Ղեւոնդի գլխավորությամբ, հայ զինվորների հետ մասնակցում էր պարսիկների դեմ պատերազմին: Մարտից առաջ եկեղեցականները ոչ միայն ոգեւորում էին զինվորներին, այլ նաեւ մկրտում էին նրանց, ամրապնդելով նրանց հավատն ու ոգին: Վարդան Մամիկոնյանին են պատկանում առասպել դարձած խոսքերը`«Մահ չիմացյալ մահ է, մահ իմացյալ` անմահություն է»:
